Θυρεοειδική Οφθαλμοπάθεια ή Κογχοπάθεια
(Thyroid orbitopathy / ophthalmopathy, thyroid eye disease)

Τι είναι;

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι μία από τις εξωθυρεοειδικές εκδηλώσεις της νόσου του θυρεοειδή. Ουσιαστικά ο θυρεοειδής αδένας νοσεί και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία αντισωμάτων, τα οποία στοχεύουν κατά των κυττάρων γύρω από τον οφθαλμό (δηλαδή κατά των κυττάρων του οφθαλμικού κόγχου).

Συμπτώματα

Στο 90% των περιπτώσεων η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια προκαλείται από τη νόσο Graves’ (υπερθυρεοειδισμός). Υπάρχει όμως περίπτωση να τη διαγνώσουμε και σε άλλες καταστάσεις, όπως σε θυρεοειδίτιδες ή ακόμη και σε υποθυρεοειδισμό. Μπορεί, τέλος, σπανιότερα, να παρατηρηθεί σε περιπτώσεις που ακόμη δε νοσούν από το θυρεοειδή!

Τι θα παρατηρήσω αν πάσχω από θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια;

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, ανάλογα με τους ιστούς που πάσχουν. Επίσης η βαρύτητά της ποικίλει, μπορεί να είναι από πολύ ήπια έως πολύ σοβαρή-απειλητική για την όραση.

Το πρώτο και συχνότερο σημείο που παρατηρεί ένας ασθενής με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι η ανάσπαση του άνω βλεφάρου. Όταν δηλαδή ο ασθενής παρατηρεί έντονα ένα αντικείμενο, το βλέφαρο ανεβαίνει, με αποτέλεσμα να φαίνεται σαν το μάτι αυτό να «γουρλώνει».

Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί ο ασθενής να αρχίσει να βλέπει διπλά όταν κοιτάζει στο πλάι. Μπορεί, δηλαδή, να βλέπει κανονικά όταν κοιτάζει ευθεία, αλλά να παρατηρήσει ότι η όραση θολώνει ή δημιουργούνται δύο είδωλα όταν κοιτάζει στο πλάι. Συχνά οι ασθενείς περιγράφουν αυτή τη διπλωπία κατά την οδήγηση, όταν κοιτάζουν στον καθρέφτη του αυτοκινήτου, ή όταν κοιτάζουν στην τηλεόραση ξαπλωμένοι. Επίσης δεν είναι σπάνιο η διπλωπία αυτή να μην είναι μόνιμη, αλλά ο ασθενής να την παρατηρεί συγκεκριμένες ημέρες ή ώρες.

Ένα άλλο σημείο της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας είναι ο γνωστός «εξόφθαλμος». Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής παρατηρεί ότι οι βολβοί των ματιών φαίνεται να έχουν βγει προς τα έξω, αλλάζοντας την εικόνα του προσώπου συγκριτικά με λίγους μήνες πριν.

Ακόμη, χαρακτηριστικό είναι ότι τα μάτια είναι πρησμένα για κάποιο χρονικό διάστημα, ενώ αυτό δε συνέβαινε παλιότερα. Πολλές φορές το οίδημα αυτό είναι πάρα πολύ έντονο, αλλάζοντας σημαντικά την εικόνα των ματιών του ασθενή.

Τέλος, σε όλους τους ασθενείς με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια συνυπάρχει και αίσθημα ξηροφθαλμίας συνήθως με έντονη δακρύρροια.

Τι πρέπει να κάνω αν έχω κάτι από τα παραπάνω;

Κάποιος ασθενής που υποψιάζεται ότι πάσχει από θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια πρέπει έγκαιρα να απευθυνθεί σε οφθαλμίατρο (αν είναι δυνατό σε εξειδικευμένο οφθαλμοπλαστικό σε παθήσεις του κόγχου). Η ταχύτητα στη διάγνωση είναι πολύ σημαντική γιατί η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια έχει μια ιδιαιτερότητα. Πάντα παρουσιάζει μία πρώτη φλεγμονώδη φάση, αυτή που λέμε «ενεργή», που διαρκεί κάποιους μήνες και από μία δεύτερη «ανενεργή» από εκεί και μετά. Η χορήγηση θεραπείας μπορεί να γίνει μόνο στην πρώτη φάση. Σε περίπτωση που ο ασθενής μεταπέσει στην ανενεργή περίοδο, τότε η θεραπεία είναι χειρουργική.

Ποια είναι η θεραπεία της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας;

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η θεραπεία εξαρτάται από τη φάση της νόσου που διανύει ο ασθενής και φυσικά από τη βαρύτητα. Η θεραπεία κυμαίνεται σε ήπιες περιπτώσεις από απλά τεχνητά δάκρυα, μέχρι επείγουσα φαρμακευτική και χειρουργική αντιμετώπιση σε πολύ σοβαρά περιστατικά.